Met het Oog op de Dood

Mentaliteitshistoricus Ariès, samensteller van de ambitieuze en vijfdelige Geschiedenis van het persoonlijk leven, is de pionier onder de 'historici van de dood'. In een aantal lezingen, Western Attitudes toward Death, from the Middle Ages to the Present (in het Nederlands: Met het oog op de dood), in opdracht van de Amerikaanse Johns Hopkins University, schetste hij de omgang met de dood in vier opeenvolgende benaderingen.

Ariès spreekt over de middeleeuwse 'getemde' en 'huiselijke' dood die in de ogen van de nabestaanden niet angstaanjagend was, maar als onafwendbaar lot werd aanvaard. In de 15de eeuw verschenen boeken die handelden over de artes moriendi, over de kunst van het sterven. De stervenden bekommerden zich om hun 'eigen dood', zoals Ariès die mentaliteitsverandering omschrijft, om het afscheid van de temporalia - de mensen, de dingen, de sterfkamer. Vanaf de 18de eeuw werden de omstanders in de sterfkamer de hoofdrolspelers, 'de dood van de ander'. Achterblijvers vielen in zwijm of gaven ongeremd uiting aan hun verdriet. De 20ste-eeuwse dood kapittelde Ariès als 'verboden dood', de dood als taboe.

Ariès studeerde geschiedenis aan de Parijse Sorbonne, maar bleef zijn leven lang ambtenaar. Hij verdiepte zich vooral in de anthropologie historique, de mentaliteitsgeschiedenis. Hij was een verteller. Volgens zijn tegenstander, die andere grote Franse 'historicus van de dood', Michel Vovelle, auteur van het volumineuze La Mort et l'Occident, heeft Ariès zich niet altijd strikt aan de feiten gehouden. Hij fabuleerde en hij filosofeerde. Zijn classificaties, van 'getemde dood' tot 'de dood als taboe', klinken goed in de oren; hij schreef, zei Vovelle, met welluidende retorische wendingen, zoals zoveel Franse historici behendig en 'met de Franse slag'.

[Bron][1]


[1]: http://www.volkskrant.nl/vk/nl/2844/Archief/archief/article/detail/732477/2003/03/07/Koketteren-met-het-sterven.dhtml